Aadhar Card Update : आधार कार्ड हे आज प्रत्येक भारतीयासाठी एक महत्त्वाचे आणि आवश्यक ओळखपत्र बनले आहे. बँक खाते उघडणे, सरकारी योजनांचा लाभ घेणे, मुलांच्या शाळेत प्रवेश घेणे अशा जवळजवळ सर्वच ठिकाणी आधार क्रमांकाची गरज भासते. त्यामुळे, त्यामध्ये नोंदवलेली माहिती बरोबर आणि अद्ययावत असणे अत्यावश्यक आहे.
अलीकडेच भारतीय विशिष्ट ओळख प्राधिकरण (UIDAI) ने आधार कार्डमधील माहिती बदल किंवा अपडेट करण्यासाठी काही नवे आणि कठोर नियम लागू केले आहेत. या बदलांमुळे केवळ काही ठराविक कागदपत्रांच्या आधारेच नाव, पत्ता, जन्मतारीख, लिंग, मोबाईल क्रमांक किंवा ईमेल आयडी यांसारख्या माहितीचे अपडेट करता येईल.
आता कोणती कागदपत्रे स्वीकारली जातील?
UIDAI च्या नव्या नियमांनुसार, खालील चारच कागदपत्रे स्वीकारली जातील:
- पासपोर्ट
- पॅन कार्ड
- मतदार ओळखपत्र (Voter ID)
- केंद्र किंवा राज्य सरकारने जारी केलेले फोटोसह सेवा ओळखपत्र
यापूर्वी रेशन कार्ड, बँक पासबुक, वीज-पाणी बिले, शाळा किंवा कॉलेजचे ओळखपत्र यांसारखी अनेक कागदपत्रे वैध मानली जात होती; मात्र आता ती यादीतून वगळण्यात आली आहेत. त्यामुळे, जर तुमच्याकडे वर नमूद केलेल्या चारपैकी कोणतेही कागदपत्र नसेल, तर आधी ते बनवून घ्यावे लागेल.
नियम लागू करण्यामागचा उद्देश
UIDAI ने हे बदल डेटाची अचूकता आणि सुरक्षा वाढवण्यासाठी केले आहेत. पूर्वी अपूर्ण किंवा बनावट कागदपत्रांवर आधार कार्डमध्ये चुकीची माहिती नोंदवल्याचे प्रकार घडले होते, ज्यामुळे फसवणूक आणि सरकारी योजनांचा गैरवापर होत होता. आता फक्त अशीच कागदपत्रे स्वीकारली जातील, जी सरकारी पातळीवर सहज पडताळता येतील.
अपडेट्सवर मर्यादा
- जन्मतारीख – फक्त एकदाच बदलता येईल.
- नाव – जास्तीत जास्त दोनदा बदलण्याची परवानगी.
- प्रत्येक बदलासाठी स्वतःच्या स्वाक्षरीसह (Self-attested) वैध कागदपत्राची प्रत आवश्यक असेल.
बदल करण्याची प्रक्रिया
- ऑफलाईन पद्धत – जवळच्या आधार सेवा केंद्र, अधिकृत कॉमन सर्विस सेंटर (CSC) किंवा काही निवडक बँकांच्या शाखांमध्ये जाऊन अपडेट करता येईल.
- ऑनलाईन पद्धत – UIDAI च्या MyAadhaar पोर्टलवरून पत्ता आणि मोबाईल क्रमांकासारखी मर्यादित माहिती बदलता येईल. ऑनलाइन बदलासाठी ओटीपीद्वारे पडताळणी आवश्यक आहे, तर नाव, जन्मतारीख किंवा फोटो बदल फक्त ऑफलाईन पद्धतीनेच शक्य आहेत.
ग्रामीण व शहरी भागांवर परिणाम
- ग्रामीण व दुर्गम भागातील लोक – आवश्यक कागदपत्रे नसल्यास प्रक्रिया वेळखाऊ आणि अवघड ठरू शकते.
- शहरी भागातील लोक – आवश्यक कागदपत्रे आधीच उपलब्ध असल्यास प्रक्रिया सोपी होईल.
UIDAI चा विश्वास आहे की, हे नवे नियम दीर्घकालीन दृष्टीने सर्वांसाठी फायदेशीर ठरतील. यामुळे आधारमधील माहिती अधिक विश्वासार्ह बनेल आणि सरकारी योजनांचा लाभ योग्य लाभार्थ्यांपर्यंत पोहोचेल.